शुभांशु शुक्लाच्या अंतराळ प्रवासासाठी इस्रोने सुमारे ५५० कोटी रुपये दिले आहेत. हा एक असा (will )अनुभव आहे जो अंतराळ संस्थेला मानवी अंतराळ उड्डाण कार्यक्रम ‘गगनयान’ योजना आखून अंमलात आणण्यास मदत करेल
आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकावर १८ दिवसांच्या गहन वैज्ञानिक प्रयोगांनंतर, शुभांशू शुक्ला आणि ‘अ‍ॅक्सिओम-४’ मोहिमेतील इतर तीन अंतराळवीरांसाठी निरोप आणि खास मेजवानीची वेळ आली आहे, ही टीम आता १४ जुलै रोजी पृथ्वीवर परतण्याचा प्रवास सुरू करण्यास सज्ज आहेत. शुभांशू शुक्लासह सर्वांचे पृथ्वीवर परतणे भारतीय वेळेनुसार १५ जुलै रोजी दुपारी ३:०० वाजता नियोजित आहे.
दरम्यान, नासाने सांगितले की त्यांचे संशोधन पूर्ण केल्यानंतर, सर्व अंतराळवीर अंतराळातून अनेक खास गोष्टी आणत आहेत, ज्या खजिन्यापेक्षा कमी नाहीत. एजन्सीने म्हटले आहे की ड्रॅगन अंतराळयान ५८० पौंड (सुमारे २६३ किलो) वैज्ञानिक वस्तू, नासाचे हार्डवेअर आणि ६० हून अधिक विज्ञान प्रयोगांमधील डेटा घेऊन जाईल.(will) हे सर्व प्रयोग अवकाशात केले गेले आहेत, जे येणाऱ्या काळात अवकाश विज्ञानाच्या जगात निश्चितच खूप फायदेशीर ठरतील.
संशोधन झाले पूर्ण
‘अ‍ॅक्सिओम-४’ क्रूचे विविध संशोधन पूर्ण झाले आहे आणि त्यात सहभागी अंतराळवीर सोमवारी स्थानिक वेळेनुसार सकाळी ७:०५ वाजता ISS वरून पृथ्वीसाठी निघण्याची तयारी करत आहेत. क्रूमध्ये कमांडर पेगी व्हिटसन, पायलट शुभांशू ‘शुक्स’ शुक्ला आणि मिशन तज्ज्ञ स्लावोज ‘सुवे’ उझनान्स्की-विस्निव्स्की (will )आणि टिबोर कापू यांचा समावेश आहे.
शुभांशुचा अनुभव
शुक्ला यांनी त्यांच्यासोबत आंब्याचा रस आणि गाजराचा हलवा घेतला होता. १९८४ मध्ये तत्कालीन सोव्हिएत रशियाच्या ‘सलयुत-७’ अंतराळ स्थानक मोहिमेचा भाग म्हणून राकेश शर्मा यांच्या अंतराळ उड्डाणानंतर, शुक्ला आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकाला भेट देणारे पहिले भारतीय आणि अंतराळात जाणारे दुसरे भारतीय बनले आहेत.
२५ जून रोजी फ्लोरिडा येथील केनेडी स्पेस सेंटर येथून अ‍ॅक्सिओम-४ मोहीम प्रक्षेपित करण्यात आली. २८ तासांच्या प्रवासानंतर ड्रॅगन अंतराळयान २६ जून रोजी शुक्ला आणि इतर तीन अंतराळवीर – कमांडर पेगी व्हिटसन, मोहीम तज्ञ स्लावोज उजनांस्की-विस्निव्स्की आणि पोलंड आणि हंगेरी येथील टिबोर कापू – यांना घेऊन आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकावर पोहोचले.
धक्कादायक बातमी
इस्रो चे प्रमुख डॉ. व्ही. नारायणन यांनी खुलासा केला की इस्रोच्या सतर्कतेमुळे अ‍ॅक्सिओम ४ मोहिमेला एका मोठ्या अपघातापासून वाचवले. या मोहिमेअंतर्गत शुभांशू शुक्ला आयएसएस म्हणजेच आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकात जाणार होते. त्यांनी स्पेसएक्सची एक मोठी चूक उघड केली.
फाल्कन ९ बूस्टरमध्ये क्रॅक
असे सांगण्यात आले होते की ही मोहीम अमेरिकेतील फ्लोरिडा येथील केनेडी स्पेस सेंटरपासून सुरू होणार होती. शुभांशू आणि इतर अंतराळवीर स्पेसएक्सच्या फाल्कन ९ रॉकेटद्वारे आयएसएसवर पोहोचणार होते. मूळतः ११ जून रोजी नियोजित असलेले हे प्रक्षेपण एक दिवस आधी म्हणजे १० जूनच्या संध्याकाळी रद्द करावे लागले.
इस्रोच्या टीमला गळती आणि नंतर फाल्कन ९ बूस्टरमध्ये क्रॅक आढळल्याने हे घडले. बेंगळुरूमधील प्रेसिडेन्सी युनिव्हर्सिटीमध्ये झालेल्या IEE आंतरराष्ट्रीय परिषदेच्या उद्घाटन समारंभात नारायणन यांनी ही माहिती दिली. ते म्हणाले, “मी या टीमचे नेतृत्व केले. गहन चर्चेनंतर, आम्ही प्रक्षेपण स्वीकारले नाही. माझ्या टीमला रॉकेटच्या अखंडतेवर विश्वास नव्हता.”
अ‍ॅक्सिओम स्पेस, नासा, इस्रो आणि स्पेसएक्स यांच्या सहकार्याने आयोजित केलेल्या या १४ दिवसांच्या मोहिमेत, चार सदस्यांच्या पथकाने ३१ देशांच्या वतीने ६० वैज्ञानिक प्रयोग केले. यामध्ये अंतराळातील शेती, टार्डिग्रेड जीवशास्त्र, स्नायूंचे नुकसान रोखणे, ग्लुकोज नियमन आणि सूक्ष्म गुरुत्वाकर्षणात इलेक्ट्रॉनिक डिस्प्लेसह मानवी संवाद यासारख्या अभ्यासांचा समावेश होता.
हेही वाचा :
