दोन महिन्यांपूर्वी इराण-इस्रायल युद्धामुळे मध्यपूर्वेतील परिस्थिती(economic) ताणतणावाने भरली होती. 12 दिवस चाललेल्या या युद्धात दोन्ही बाजूला आर्थिक आणि मानवी नुकसान झाले. इस्रायलला वित्तीय हानी जास्त झाली, पण रणनितीक दृष्ट्या इराणला मोठा झटका बसला. युद्धानंतरही या संघर्षाची गोडधोड थांबलेली नाही.
आता पुन्हा एकदा समुद्रात इराणवर सायबर हल्ला झाला आहे. लॅब-दूख्तेगान हॅकर ग्रुपने इराणच्या 60 पेक्षा जास्त तेल टँकर्स आणि कार्गो शिप्सच्या कम्युनिकेशन सिस्टिमवर हल्ला केला. या हल्ल्यामुळे जहाजांचा बंदरांशी संपर्क पूर्णपणे तुटला असून, इराणी शिपिंग कंपन्यांची सुरक्षितता गंभीर संकटात आहे.
हल्ल्याचा तपशील हॅकर्सनी Fanava Group या आयटी आणि टेलिकॉम कंपनीवर घुसखोरी केली, जी सॅटेलाइट कम्युनिकेशन, डेटा स्टोरेज आणि पेमेंट सिस्टिम सांभाळते. जहाजांच्या लिनक्स ऑपरेटिंग सिस्टमवर रूट-लेवल प्रवेश मिळवून त्यांनी Falcon सॉफ्टवेअर बंद केले. हे सॉफ्टवेअर जहाज आणि बंदरांदरम्यान सॅटेलाइट कम्युनिकेशन नियंत्रित करतं. हल्ल्यामुळे ऑटोमॅटिक आयडेंटिफिकेशन सिस्टिम आणि सॅटेलाइट ट्रॅकिंग पूर्णपणे बंद झाले आहेत, (economic) ज्यामुळे जहाजांचा अंदाज आणि नियंत्रित नेव्हिगेशन अडचणीत आले आहे.
प्रमुख प्रभावित कंपन्या
NITC (National Iranian Tanker Company) – इराणमधली सर्वात मोठी टँकर कंपनी. दरवर्षी 11 मिलियन टन कच्चा तेल ने-आण करते. टँकर अनेकदा ट्रॅकिंग सिस्टिम बंद करून प्रतिबंध टाळण्याचा प्रयत्न करतात.
IRISL (Islamic Republic of Iran Shipping Lines) – इराणमधला सर्वात मोठा कार्गो ऑपरेटर, जवळपास 115 जहाजं या कंपनीच्या ताफ्यात आहेत.
अमेरिका, युरोपियन देश आणि संयुक्त राष्ट्राने आधीच इराणच्या अण्वस्त्र व मिसाइल कार्यक्रमांमुळे या कंपन्यांवर कठोर प्रतिबंध लादले आहेत. 2020 मध्ये IRGC (इस्लामिक रिव्हॉल्यूशनरी गार्ड कॉर्प्स) ची मदत केल्याच्या आरोपात ही कंपन्या ब्लॅकलिस्ट झाल्या होत्या.
मार्च 2025 मध्ये हाच हॅकर ग्रुप 116 जहाजांची कम्युनिकेशन सिस्टिम ठप्प केली होती.(economic) त्या वेळी हा हल्ला येमेनमधील हुथी बंडखोरांविरोधात अमेरिकेच्या कारवाईशी संबंधित होता. सायबर हल्ल्यांच्या पार्श्वभूमीवर अमेरिकेने 13 कंपन्या आणि 8 जहाजांवर नवीन प्रतिबंध लादले आहेत, ज्यांना इराणी तेल निर्यात आणि शस्त्र पुरवठ्याशी जोडले गेले आहे.
इराण सरकारची चिंता खामेनेई सरकार या सायबर हल्ल्यामुळे चिंतित आहे. शिपिंग उद्योगाच्या सुरक्षेसाठी उपाययोजना करण्याची तातडीने आवश्यकता आहे. या हल्ल्यामुळे तेल आणि मालवाहतूक व्यवस्थेत मोठा अडथळा निर्माण झाला आहे, ज्यामुळे तेहरानची आर्थिक स्थिरता धोक्यात आली आहे. या हल्ल्यामुळे इराण-इस्रायल संघर्षाचा परिणाम समुद्री मार्गांवर आणि जागतिक तेल बाजारावरही पडण्याची शक्यता आहे.
हेही वाचा :
जुन्या वाहनधारकांसाठी मोठी खुशखबर! 20 वर्षांपर्यंत वाढणार रजिस्ट्रेशन
मोठी बातमी, अजित पवारांनी शेतकरी कर्जमाफीचा सांगितला टायमिंग
MLA बापाची हिरोइन मुलगी, दोन भावांच्या दुश्मनीचे बनली कारण…