मनोज जरांगे पाटील यांनी मराठा समाजाच्या हक्कांसाठी(community) मुंबईतील आझाद मैदानावर सुरू केलेले उपोषण अखेर यशस्वी ठरले आहे. पाच दिवसांच्या अखंड संघर्षानंतर सरकारने त्यांच्या प्रमुख मागण्यांना सकारात्मक प्रतिसाद दिला. यामुळे मराठा समाजाच्या दीर्घकालीन लढ्याला नवा टप्पा प्राप्त झाला असून, आंदोलनकर्त्यांमध्ये जल्लोषाचे वातावरण निर्माण झाले.
सरकारने घेतलेल्या निर्णयानुसार तीन महत्त्वाचे सरकारी ठराव (जीआर) जारी करण्यात आले आहेत. पहिला जीआर हैद्राबाद गॅझेटियरच्या अंमलबजावणीसंदर्भात असून, त्याद्वारे मराठा समाजातील विद्यार्थ्यांना व युवकांना शिक्षण व नोकरीमध्ये आरक्षणाच्या दृष्टीने मोठा आधार मिळणार आहे. दीर्घकाळापासून प्रलंबित असलेली ही मागणी पूर्ण होणे हे आंदोलनकर्त्यांच्या दृष्टीने ऐतिहासिक यश मानले जात आहे.
दुसरा जीआर सातारा, पुणे आणि संभाजीनगर (औरंगाबाद) येथील संस्थांशी संबंधित समस्या सोडवण्याबाबत आहे. या संस्थांच्या व्यवस्थापन आणि शैक्षणिक प्रश्नांमुळे मराठा समाजातील विद्यार्थ्यांना मोठ्या अडचणींना सामोरे जावे लागत होते. आता सरकारने याकडे गांभीर्याने लक्ष देत तोडगा काढण्याचे आश्वासन दिले आहे.
तिसरा महत्त्वाचा निर्णय म्हणजे मराठा आंदोलनकर्त्यांविरुद्ध दाखल केलेल्या खटल्यांची मागे घेण्याचा. आंदोलनाच्या काळात अनेक कार्यकर्त्यांवर विविध गुन्हे दाखल करण्यात आले होते.(community) यामुळे मराठा समाजात असंतोष निर्माण झाला होता. सरकारने ते खटले मागे घेण्याचा निर्णय घेतल्याने आंदोलनकर्त्यांमध्ये दिलासा निर्माण झाला आहे.
हे सर्व जीआर मनोज जरांगे पाटील यांना अधिकृतरीत्या सोपवण्यात आले. त्यानंतर त्यांनी आपले उपोषण मागे घेतले आणि मराठा कार्यकर्त्यांनी ‘जय जिजाऊ, जय शिवराय’च्या घोषणांनी आझाद मैदान दुमदुमून टाकले. कार्यकर्त्यांच्या डोळ्यांत आनंदाश्रू होते तर अनेकांनी एकमेकांना मिठी मारत विजयाचा आनंद साजरा केला.
मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस, उपमुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे आणि अजित पवार यांनी या निर्णयप्रक्रियेत महत्त्वाची भूमिका बजावली. त्यांच्या एकत्रित सहकार्यामुळे तोडगा निघू शकला. तिन्ही नेत्यांनी जरांगे पाटील यांच्याशी संवाद साधत त्यांच्या मागण्यांची बारकाईने दखल घेतली आणि अखेर निर्णय जाहीर केला.
मनोज जरांगे पाटील यांनी यानंतर आपले समाधान व्यक्त करत, “हा विजय फक्त माझा नाही, तर मराठा समाजाच्या प्रत्येक बांधवाचा आहे.(community) सरकारने सकारात्मक भूमिका घेतल्याने आम्हाला मोठा दिलासा मिळाला आहे. आता खरी जबाबदारी या निर्णयांची अंमलबजावणी सुनिश्चित करण्याची आहे,” अशी प्रतिक्रिया दिली.
आझाद मैदानावर या निर्णयानंतर एक उत्सवमय वातावरण निर्माण झाले होते. महिला, युवक, ज्येष्ठ नागरिक, सर्व समाजबांधव मोठ्या संख्येने एकत्र जमून आपल्या लढ्याच्या यशाचा आनंद साजरा करत होते. अनेकांनी डोक्यावर गुलाल उधळून आणि ताशा-ढोलाच्या गजरात घोषणा देत हा क्षण संस्मरणीय केला.
मराठा समाजाच्या आरक्षणाच्या लढ्याला हा मोठा टप्पा मानला जात आहे. सरकारने घेतलेल्या निर्णयांमुळे समाजाच्या शैक्षणिक आणि रोजगाराच्या संधींना नवा मार्ग खुला होणार आहे. तसेच आंदोलनकर्त्यांवरील खटले मागे घेतल्याने समाजातील असंतोष कमी होईल, अशी अपेक्षा व्यक्त केली जात आहे. राजकीय वर्तुळातही या निर्णयाचे स्वागत करण्यात येत असून, पुढील काळात मराठा आरक्षणाचा मुद्दा कसा आकार घेतो, याकडे सर्वांचे लक्ष लागले आहे.
हेही वाचा :
कोल्हापुरात गणेशोत्सवाला महास्वरूप केव्हा आले….?
राहुल गांधींच्या ‘या’ निर्णयामुळे महाआघाडीत पडणार फूट
आझाद मैदान तातडीने रिकामे करा..; जरांगे पाटलांना मुंबई पोलिसांची नोटीस