मुंबईतील ग्लोबल फिनटेक फेस्ट २०२५ मध्ये रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया ने ऑफलाइन डिजिटल रुपया (e₹) लाँच केला आहे. हा डिजिटल रुपया ग्रामीण आणि दुर्गम भागातील वापरकर्त्यांसाठी विशेषतः डिझाइन केला असून, इंटरनेट(internet) किंवा बँक खात्याशिवाय व्यवहार करता येऊ शकतात. यामुळे वापरकर्त्यांना डिजिटल रोख रकमेसारखा अनुभव मिळतो.
e₹ म्हणजेच सेंट्रल बँक डिजिटल करन्सी , जी वास्तविक रुपयाचे डिजिटल रूप आहे. हे थेट RBI द्वारा जारी केले जाते आणि सुरक्षित डिजिटल वॉलेटमध्ये साठवता येते. वापरकर्ते UPI QR कोड स्कॅन करून व्यापाऱ्यांना पेमेंट करू शकतात आणि व्यक्ती-ते-व्यक्ती व्यवहारही त्वरित करू शकतात.
सर्वात खास वैशिष्ट्य म्हणजे e₹ चे ऑफलाइन व्यवहार:
टेलिकॉम-सहाय्यित ऑफलाइन पेमेंट – किमान नेटवर्क सिग्नलसह व्यवहार करता येतो.
एनएफसी आधारित टेप पेमेंट – इंटरनेटशिवाय(internet) व्यवहार करता येतो.
याशिवाय, e₹ मध्ये प्रोग्राम करण्यायोग्य वैशिष्ट्ये आहेत, ज्यामुळे निधी विशिष्ट उद्देशांसाठी, वेळेनुसार, ठराविक ठिकाणी किंवा व्यापारी श्रेणींसाठी मर्यादित ठेवता येतो. गुजरातच्या G-सफल योजना आणि आंध्र प्रदेशच्या दीपम २.० योजनेसारख्या सरकारी योजनांमध्ये याचा उपयोग सुरू झाला आहे.
RBI गव्हर्नर संजय मल्होत्रा यांनी सांगितले की, आधार, UPI आणि डिजीलॉकर सारख्या डिजिटल सार्वजनिक पायाभूत सुविधांनी आर्थिक समावेश वाढवला आहे आणि e₹ या नवोपक्रमाद्वारे भारत डिजिटल अर्थव्यवस्था मजबूत करणाऱ्या देशांपैकी एक बनत आहे. ऑफलाइन आणि प्रोग्राम करण्यायोग्य वैशिष्ट्यांसह, e₹ फिनटेक इकोसिस्टमसह जलद, सुरक्षित आणि कार्यक्षम वित्तीय सेवा पुरवेल.
हेही वाचा :
कोल्हापूरातील गंगावेश मध्ये भाजी मंडईत घुसली चारचाकी, एका वृद्धेचा मृत्यू…
सैय्यारा फेम अहान पांडे आणि अनीत पड्डा रिलेशनशीपमध्ये….
रेशन कार्डधारकांसाठी महत्त्वाची बातमी…